Στη σημερινή συνέντευξη έχουμε του πατρός Αυγουστίνου. Μια καθοριστική συνέντευξη για τη σελίδα μας, γιατί μέσα από τη συζήτηση που είχαμε, μάθαμε πάρα πολλά και αυτό προσπαθήσαμε να το μεταφέρουμε και στο άρθρο μας. Μιλήσαμε για πολλά θέματα, για το πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με την Ιεροσύνη, για τους άγαμους κληρικούς, για τους νέους στην Εκκλησία, για την Παναγιώτισσα και για πολλά άλλα. Μια συνέντευξη που αξίζει να διαβαστεί από όλους. Ευχαριστούμε τον Πατήρ Αυγουστίνο για την πρόσκληση και τη φιλοξενία στην Εκκλησία της Παναγιώτισσας αλλά και τον Πατήρ Χαρίτωνα και τον Γιάννη Μέρτακκα που μας υποδέχτηκαν και αυτοί με πολλή αγάπη και μιλήσαμε για πάρα πολλά μετά το τέλος της συνέντευξης. Καλή ανάγνωση.
1. Από πότε αντιληφθήκατε ότι θέλετε να ασχοληθείτε με την Ιεροσύνη και πώς αντέδρασε η οικογένεια σας όταν τους το ανακοινώσατε;
Από τον καιρό που θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι ότι μου άρεσε η ιδέα του Ιερέα γιατί πηγαίναμε μικροί στην Εκκλησία και βλέπαμε τους ιερείς. Δεν μπορώ να εντοπίσω το πότε άρχισε, αλλά στην πορεία κάτι γεννήθηκε μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας και όταν ήρθε ο καιρός της επιλογής επέλεξα την Θεολογία. Αν και η μητέρα μου δεν το επιθυμούσε επειδή ήμουν καλός μαθητής, εμένα η επιλογή μου ήταν αυτή με όλες τις απαιτήσεις και τις συνέπειες της. Κατόπιν, όταν τελείωσα τις σπουδές μου, δούλεψα στο Γραφείο Θρησκευτικής Διαφώτισης στην Αρχιεπισκοπή. Μετά όταν ωρίμασε η σκέψη μου, είπα ότι αυτό θέλω να κάνω και δεν ήταν ούτε βεβιασμένο γιατί ήμουν σε μια ώριμη ηλικία πλέον. Αντίδραση από τους γονείς μου δεν είχα ιδιαίτερη, γιατί ήμουν σταθερός στις αποφάσεις μου και τα θέλω μου. Δεν ήθελα να ασχοληθώ με κάτι άλλο γιατί δεν ήθελα να αποσπάται ο νους μου και η προσοχή μου σε πολλά πράγματα γιατί μετά υστερούμε περισσότερο θεωρώ.
2. Πόσο δύσκολο είναι να είσαι άγαμος κληρικός και ήταν δύσκολη απόφαση να ακολουθήσετε αυτό το δρόμο;
Δεν νομίζω ότι είναι πιο δύσκολο το έργο, γιατί το κάθε τι έχει την δυσκολία και την ευκολία του και είναι ανάλογα με το τι θέλεις. Οτιδήποτε κάνουμε στην ζωή μας έχει την δυσκολία του και τις συνέπειες του. Το θέμα είναι να είμαστε κατασταλαγμένοι σε ότι θελήσουμε να κάνουμε, π.χ. θέλω να σπουδάσω γιατρός και ξέρω ότι είναι πολλά χρόνια σπουδή και να είμαι σίγουρος για την απόφαση μου. Δεν μπορεί κανείς να πει ότι είναι πιο εύκολο να είσαι άγαμος ή είναι πιο εύκολο να είσαι έγγαμος. Υπάρχουν και στα δύο δυσκολίες, χαρές, ικανοποιήσεις και πράγματα που μπορείς να κάνεις και στις δύο περιπτώσεις φτάνει αυτό που κάνεις να σε γεμίζει και να σε χαροποιεί. Μπορεί να είσαι μόνος σου αλλά να είσαι ευτυχισμένος, αν είσαι ευτυχισμένος θα έχεις ισορροπία και αυτό θα το μεταδίδεις στους γύρω σου. Αν εκεί που είσαι, είσαι σκυθρωπός και δεν είσαι χαρούμενος τότε η οικογένεια σου και οι γύρω σου δεν θα είναι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι, άρα είναι θέμα επιλογής. Γι’ αυτό, να μην φοβόμαστε τις επιλογές, επιλέγουμε κάτι αλλά να δεχόμαστε τις συνέπειες. Έτσι υπομένουμε όποια δυσκολία έρχεται διότι ξέρω ότι επέλεξα να είμαι π.χ. γεωργός και να είμαι όλη μέρα στα χωράφια και ξέρω τις συνέπειες. Αυτό πρέπει να με κάνει χαρούμενο αν μου αρέσει να το κάνω.
3. Γνωρίζοντας ότι είστε πολύ κοινωνικός, σκεφτήκατε ποτέ να ακολουθήσετε τον Μοναχισμό;
Να μείνω σε μοναστήρι όχι γιατί δεν ήμουν του κλεισίματος σε ένα χώρο, έχω την κοινωνική διάσταση μπορώ να πω. Δεν είναι κακό ούτε το ένα ούτε το άλλο, και τα δύο έχουν την αποστολή τους, και εκείνος που κλείνεται σε μοναστήρι και αφιερώνεται στην προσευχή δεν αγωνίζεται για τον εαυτό του αλλά για τον κόσμο όλο. Αυτός που μένει με τον κόσμο, τρέχει και διακονίζει τις ανάγκες των ανθρώπων, διότι εκτός από τις πνευματικές ανάγκες των ανθρώπων είναι και η κοινωνικότητα να βρεθούμε μαζί και να πιούμε ένα καφέ. Αυτό δίνει μια άλλη διάσταση στο έργο μας, ανοίγουμε τις πόρτες της εκκλησίας όπως έκανε και ο Χριστός. Μία από τις παραβολές του Χριστού έλεγε ‘’Ενώ έτρωγε στο σπίτι, ήρθαν πολλοί τελώνες κι αμαρτωλοί και κάθισαν μαζί με τον Ιησού και τους μαθητές Του στο τραπέζι’’. Αυτή η κίνηση, φέρνει μέσα τον άλλο και έτσι πρέπει να το βλέπουμε όχι ότι γίνεται με συγκεκριμένο σκοπό, είναι ένα άνοιγμα προς την κοινωνία και ιδιαίτερα προς τους νέους ανθρώπους που από την φύση τους οι νέοι δεν τα πάνε καλά με τα στερεότυπα. Γι’ αυτό, αυτά που μπορούμε πρέπει να τα παραμερίζουμε.
4. Πιστεύετε ότι σήμερα υπάρχουν ακόμα νέοι που θέλουν να ασχοληθούν με την Ιεροσύνη και να γίνουν ιερείς για παράδειγμα;
Βεβαίως, έχουμε νέους ανθρώπους που σπουδάζουν Θεολογία και θέλουν να ιερωθούν, κάποιοι πηγαίνουν μοναχοί και είναι μορφωμένοι. Αυτό δεν έχει να κάνει με την κοινωνική καταξίωση δηλαδή για να κάνουν καριέρα και να ακολουθήσουν μια δουλειά. Είναι μια εσωτερική επιθυμία που δουλεύει με την καρδιά όπως ένας νέος ερωτεύεται μια νέα και φτιάχνουν την ζωή τους έτσι και ο άνθρωπος που θέλει να αφιερωθεί Στον Θεό. Είναι ο Θείος έρωτας έτσι λέγεται, δηλαδή ακολουθείς Τον Θεό όσο μπορείς και δεν σε νοιάζουν τα υπόλοιπα. Αφιερώνεσαι και διακονίζεις Τον Θεό και τον άνθρωπο, αυτά τα δύο πάνε μαζί. Δεν μπορείς να πεις ότι εγώ πιστεύω Στον Θεό, αφιερώνομαι Στον Θεό και παραγνωρίζω τον άνθρωπο, ούτε μπορείς να πεις ότι διακονώ μόνο τον άνθρωπο και ξεχνώ Τον Θεό. Διότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα Του Θεού και μετά είσαι ένας κοινωνικός φορέας, δεν έχεις να κάνεις με Τον Θεό. Αυτά τα δύο συνδυάζονται και πάντα η Εκκλησία έχει αυτούς τους δύο άξονες, είναι η επικοινωνία με Τον Θεό, όπως η προσευχή και η λατρεία και είναι η κοινωνική διάσταση που είναι η βοήθεια στον συνάνθρωπο. Εάν η πίστη μας είναι χωρίς έργα, τότε είναι νεκρή όπως είπε ο Απόστολος Παύλος γιατί δεν έχει περιεχόμενο. Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος που είναι Ευαγγελιστής της αγάπης λέει: ‘’Εάν δεν αγαπάς τον συνάνθρωπο σου που είναι η εικόνα Του Θεού και τον βλέπεις, τότε πώς γίνεται να αγαπάς Τον Θεό; Άρα λές ψέματα’’. Αυτά τα δύο πρέπει να συνδυάζονται ή πώς μπορούμε να αγνοούμε Τον Θεό και να λέμε ότι αγαπούμε το δημιούργημα Του Θεού; Είναι σαν να λέμε αγνοώ τον πατέρα σου, αλλά για να είσαι εσύ εδώ πίσω από εσένα είναι ο πατέρας σου. Ο Θεός είναι Ο Πατέρας και αυτή τη διάσταση πρέπει να δίνουμε Στον Θεό. Ο Θεός δεν Είναι τιμωρός, ο Θεός είναι αγάπη. Μια είναι η εντολή Του Θεού, αυτή της αγάπης δηλαδή να αγαπήσεις Τον Θεό και τον συνάνθρωπο, τα άλλα έρχονται από μόνα τους.
5. Νιώθετε ότι ο κόσμος και κυρίως οι νέοι απομακρύνονται από την Εκκλησία;
Πάντα υπήρχαν άνθρωποι που είχαν ιδιαίτερη σχέση με την εκκλησία αλλά και το αντίθετο. Τώρα για τους νέους είναι λίγο ευαίσθητο το θέμα διότι πολλοί άνθρωποι μπορούν να κρατούν μια στάση λίγο απομακρυσμένη γιατί ορισμένα πράγματα δεν τους αρέσουν. Υπάρχουν πράγματα που ενοχλούν αλλά δεν είναι τόσο αντικειμενικά, δηλαδή μας αρέσουν τα χρυσά αυτός είναι ένας μύθος διότι ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός και ασφαλώς εμείς δεν πετάμε τα λεφτά για να κάνουμε χρυσά πράγματα και να πεινά ο κόσμος. Υπήρχαν περιπτώσεις που η Εκκλησία κατέβασε τα καντήλια και τα πούλησε για να ταΐσει τον κόσμο. Δεν είναι τόση η διάσταση, βέβαια εκεί που υπάρχει υπερβολή από εμάς είμαστε αιτία γι’ αυτό είναι καλό να διερευνούμε. Υπάρχει όμως κάποιο λάθος στην προσέγγιση, βλέπουμε ένα νέο άνθρωπο που έρχεται αμέσως να τον πάρουμε από τον λαιμό ενώ μπορούμε να συζητήσουμε μαζί του. Υπάρχουν και οι κακές εμπειρίες, για παράδειγμα με την ενδυμασία, αυτό απομακρύνει τον άνθρωπο από την Εκκλησία. Άρα, πρέπει εμείς να διορθώσουμε την προσέγγιση μας αλλά και από την πλευρά των ανθρώπων να έρθουν κοντά. Εγώ τους λέω ελάτε κοντά να δείτε και ποτέ δεν πρέπει να παίρνουμε απόφαση για κάτι χωρίς να το γευτούμε. Αυτό πρέπει να μεταδώσουμε ότι στην Εκκλησία δεν ερχόμαστε από αγγαρεία ή από υποχρέωση αλλά παίρνουμε και χωρίς να το καταλάβουμε αποφορτιζόμαστε από τα βάρη μας και τις αγωνίες μας. Η συμμετοχή μας στην Θεία Λειτουργία και όλα αυτά που μας προσφέρει Ο Θεός είναι ωφέλιμα.
6. Πρόσφατα ακούσαμε μια δήλωση από τον κ. Πιτσιλλίδη που ανέφερε ότι «Αν ρωτήσεις ένα Θεολόγο που είναι άγαμος αν θέλει να γίνει Αρχιεπίσκοπος, και σου απαντήσει αρνητικά, τότε είναι ψεύτης». Ποια η άποψη σας γι’ αυτό;
Αυτή είναι προσωπική θεωρία του ιδίου, δεν τον κρίνω γιατί είναι η άποψη του αλλά εγώ διαφωνώ με αυτή γιατί έχει τόσους ανθρώπους που αφιέρωσαν την ζωή τους στην Εκκλησία που δεν είναι Αρχιεπίσκοποι. Αυτό είναι υπερβολή θεωρώ γιατί δεν ισχύει. Μπορεί να ισχύει σε ένα βαθμό ανάλογα με τις βλέψεις του καθενός αλλά δεν μπορούμε να το γενικεύουμε. Δεν μπορείς να τα θυσιάζεις όλα γιατί ένας είναι ο Αρχιεπίσκοπος, δεν μπορούν να γίνουν όλοι.
7. Σε μια εκδήλωση για το Αμπελοπούλι δηλώσατε ότι ήταν το ‘’μάννα εξ ουρανού’’ που έστειλε ο Θεός στους Εβραίους. Πώς το εννοούσατε αυτό και πώς το πήρε ο κόσμος;
Ό,τι πούμε κάποιοι το παίρνουν καλά και κάποιοι στραβά, κάποιοι συμφωνούν, κάποιοι διαφωνούν και κάποιοι το διαστρεβλώνουν. Σίγουρα δεν είπα ότι είναι το μάννα, αλλά είναι κάτι σαν μάννα και έτσι το λέμε χαρακτηριστικά εδώ κάτω. Το να ακούγονται απόψεις είναι καλό πράγμα αλλά και οι διαφωνίες αλλά το να ακούγονται ακραίες απόψεις ότι είναι εγκληματίες είναι ακραίο. Δηλαδή, αν πάρουμε σαν έγκλημα τα αμπελοπούλια ή την κρεατοφαγία γενικότερα, γιατί το περιορίζει; Και το να τρως κοτόπουλο και ψάρι γιατί είναι καλό πράγμα; Ανατρέπεις την βιολογία του ανθρώπου. Δεν εμφανίστηκε σήμερα το αμπελοπούλι και η κρεατοφαγία, άρα αυτό είχε και μια ιστορία δεν είναι κάτι που βλάστησε πρόσφατα και το κάναμε εμείς για να ικανοποιούμε κάποιες ορέξεις. Είναι μια ολόκληρη ιστορία με την οποία γενιές μεγάλωσαν. Εδώ μετά την εισβολή η επαρχία Αμμοχώστου πέρασε δύσκολα και μεγάλωσαν οικογένειες με τα αμπελοπούλια.
8. Ποια είναι τα συναισθήματα που σας διακατέχουν όταν μεταβαίνετε στην Κατεχόμενη Αμμόχωστο για να λειτουργήσετε;
Όταν ήμουν νέος είχα αντίδραση στο θέμα αυτό και δεν ήθελα να πηγαίνω. Όταν πήγαμε για την πρώτη Λειτουργία, άλλαξαν τα συναισθήματα γιατί βλέπεις την ιστορία του τόπου και σκέφτεσαι πόσοι πέρασαν από εδώ πριν από εμάς, παπάδες, κόσμος και πόσοι βαφτίστηκαν, παντρευτήκαν και θάφτηκαν εδώ. Πόσα μνημόσυνα και πόσα κλάματα έγιναν εδώ. Το συναίσθημα όταν πάμε να λειτουργήσουμε μια εκκλησία είναι σαν να συμβαίνει μια Νεκρανάσταση, μπαίνεις μέσα στο Ναό, και στην καλύτερη περίπτωση είναι να μην έχει τίποτα να είναι κλειστός απλά, να μην υπάρχει Αγία Τράπεζα ή να είναι Γυμνή. Να ετοιμάζουμε σιγά-σιγά τα ρούχα και να ετοιμαστούμε για να λειτουργήσουμε και είναι σαν να βλέπεις ένα νεκρό να ανασταίνεται. Αυτό είναι το συναίσθημα, τίποτε άλλο. Το ότι πρέπει να Λειτουργούμε, δηλώνουμε ότι αυτός ο τόπος είναι δικός μας, έστω και αν μην τον έχουμε ή δεν τον έχουμε όπως τον θέλουμε.
9. Γράψατε αρκετά βιβλία, πέστε μας λίγα λόγια γι’ αυτή σας την ενασχόληση και τι σας εμπνέει στο να γράψετε;
Καταρχήν βιβλία με την έννοια ενός συγκροτημένου βιβλίου αν και έχω κάτι ξεκινημένο, η άποψη μου είναι ότι πρέπει να έχουν και ένα σκοπό. Δηλαδή όταν γράφεις ένα βιβλίο πρέπει να εξυπηρετεί ένα σκοπό είτε πρέπει να αναδείξεις μια προσωπικότητα ή βιογραφία ή το υλικό που θα έχεις να είναι χρήσιμο. Το βιβλίο του Πατήρ Ευέλθων είναι πολύ χρήσιμο γιατί μέσα είναι όλα τα Ευαγγέλια, έχει γιορτές και άλλα πολλά. Αν πάρεις ένα βιβλίο και το διαβάσεις ή δεν το διαβάσεις και το βάλεις στο ράφι τότε δεν είναι χρήσιμο. Ένα βιβλίο πρέπει να το παίρνουμε συχνά στα χέρια μας, γι’ αυτό όταν ξεκινώ να γράψω ένα βιβλίο βάζω αυτό το κριτήριο. Τώρα αυτό που γράφω θα το πάρει κάποιος στα χέρια του και στην καλύτερη περίπτωση θα το βάλει στο ράφι, γι’ αυτό πρέπει να είναι χρήσιμο. Κάτι άλλο που ετοιμάζω για του χρόνου, είναι για Τα Πάθη και Την Ανάσταση Του Χριστού και θα αναφέρονται τα γεγονότα από την δίκη Του μέχρι και την Ανάσταση Του. Είναι κάτι που δεν θα το διαβάσεις μια φορά και τελείωσε, θα ανατρέχεις.
10. Διηγηθείτε μας την ιστορία με τον Παπά Ζαχαρία διότι ακούμε πολλούς να το αμφισβητούν. Πώς έχει η όλη αλήθεια;
Το θέμα είναι απλό, η ιστορία αυτή ήταν γνωστή όχι μόνο στο Παραλίμνι αλλά σε ολόκληρη την περιοχή. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας έγινε αυτή η σφαγή του οικισμού της Παναγιώτισσας, όμως μετά την ερήμωση του τόπου διατηρήθηκε αυτό σαν παράδοση από γενιά σε γενιά και δεν υπάρχει πουθενά μια γραπτή αναφορά. Οι γραπτές αναφορές έγιναν τον καιρό μας όταν συγκέντρωσα το υλικό από τις μαρτυρίες από ανθρώπους που διηγούνταν την ιστορία αυτή. Όμως όταν κάναμε την ανακαίνιση του χώρου και βρέθηκε το λείψανο εκεί που μαρτυρήθηκε, δηλαδή μπροστά από το ιερό, δύο μέτρα κάτω από το μικρό παράθυρο όπου βρήκαμε το λείψανο, κάναμε αναλύσεις και χρονολογήθηκε στα χρόνια εκείνα του 17ου αιώνα. Το λείψανο ανήκε σε ένα άντρα 59 χρόνων του οποίου το κεφάλι ήταν μεταξύ των γονάτων είναι ικανά για εμάς από πλευράς της πίστης μας να μας βεβαιώνουν για το τι συνέβη εκείνο τον καιρό. Από εκκλησιαστικής πλευράς δεν μπορούμε να το αμφισβητήσουμε γιατί υπάρχει μαρτυρία. Όταν εμφανίζεται με την μορφή που τον αγιογραφήσαμε και τον είδαν άνθρωποι ζωντανό, τότε δεν μπορούμε να το αμφισβητούμε. Μια κοπέλα σε μια βάφτιση με ρώτησε αν υπήρχε και τρίτος παπάς στην βάφτιση και μου είπε ότι στο ψαλτήριο στεκόταν ένας παπάς με γκριζοάσπρο γένι και όταν της έδειξα την εικόνα μου είπε ότι αυτός ήταν. Έχουμε και άλλες μαρτυρίες, όταν το ’40 πρόσεχαν εδώ οι άνθρωποι τα πρόβατα, ένας άνθρωπος είπε ότι εμφανίστηκε 3 φορές ένας πάτερ με γκριζόασπρο γένι και του είπαν να πάει να σκάψει εκεί στο ιερό και θα βρει θησαυρό.
11.Τι σημαίνει η Παναγιώτισσα για εσάς και τι απομένει για να ολοκληρωθεί το έργο σας;
Ξεκινώντας από το τέλος, δεν ξέρω τι έχει απομείνει διότι ξεκινήσαμε για άλλα και έγιναν άλλα. Αυτό το έργο το καθοδηγά η Παναγία διότι αποδείχθηκε μέσα από την εξέλιξη των γεγονότων και την αποκάλυψη πραγμάτων τα οποία αμφισβητούσαν πάλι πολλοί, αλλά όταν σκάψαμε τα έργα για να γίνουν τα θεμέλια για να στηριχθεί ο ναός, βρέθηκαν τα θεμέλια της παλαιοχριστιανικής εκκλησίας του 6ου με 7ου αιώνα. Μιλά πλέον η αρχαιολογική σκαπάνη και κάτω από τον ναό υπάρχουν θεμέλια 12ου αιώνα. Άρα εδώ η ιστορία εδώ χάνεται πολύ πίσω και γι’ αυτό είναι πολύ έντονη η χάρη της γιατί όσοι έρχονται εδώ αναπαύονται. Ξεκινήσαμε να κάνουμε κάτι πολύ απλό, κτίζοντας ένα χώρο εδώ για κέρασμα και καφέ και να μεγαλώσουμε λίγο τον ναό γιατί δεν μας χωρούσε η Εκκλησία. Όμως με το χάλασμα βρέθηκαν τα αρχαία και έγινε όλο αυτό που έγινε το οποίο δεν σταματά γιατί κάθε λίγο σκεφτόμαστε και κάτι καινούργιο, γι’ αυτό λέω ότι δεν μπορούμε να έχουμε πλάνο. Θέλουμε ο χώρος να είναι ανοιχτός για όλο τον κόσμο για να έρχεται εδώ και να αναπαύεται πνευματικά, σωματικά και ψυχικά. Η Παναγιώτισσα όπως για πολλούς όχι μόνο για εμένα είναι το καταφύγιο μας και ακριβώς είναι η χάρη της Παναγίας που μας ελκύει να είμαστε εδώ.
Συνέντευξη απο τους:
Ανδρέας Κουτσόλουκας
Αρτέμιος Ψύλλος
Αιμίλιος Χατζηλιασή
Συντονισμός/Επιμέλεια:
Μαργαρίτα Αγαπίου