Η σημερινή μας συνέντευξη αφορά έναν άνθρωπο πολύ σημαντικό για εμάς. Έναν άνθρωπο που μας αποδεικνύει καθημερινά την αξία του και το μεγαλείο του χαρακτήρα του. Αυτός ο ο άνθρωπος είναι ο Ευρωβουλευτής Κώστας Μαυρίδης. Μέσα από τη συζήτηση που είχαμε, ο κύριος Μαυρίδης μας εξιστόρησε διηγήσεις από την παιδική του ηλικία, τον πόλεμο, τη ζωή στην Αμερική, την πολιτική και πολλά άλλα. Θέλουμε να εκφράσουμε δημόσια το σεβασμό μας προς το πρόσωπο του κυρίου Μαυρίδη γιατί είναι ένας ΚΥΡΙΟΣ που στηρίζει εμάς αλλά και την προσπάθεια που κάνει όλη η ομάδα μας. Ευχαριστούμε από καρδιάς τον κύριο Μαυρίδη, του ευχόμαστε τα καλύτερα, κι ελπίζουμε να τον ξανά δούμε σύντομα. Καλή ανάγνωση.
1. Πώς αποφασίσετε να πάτε στην Αμερική για σπουδές σε μια εποχή που δεν ήταν τόσο συνηθισμένο και τι σας έκανε να μείνετε εκεί για τόσα χρόνια;
Καταρχάς, να σας ευχαριστήσω για την συνέντευξη, η οποία διαφέρει εξαρχής από τις συνήθεις συνεντεύξεις στα ΜΜΕ ως προς την προσέγγιση κι επιπλέον δεν έχει την πίεση του χρόνου ή του χώρου. Τώρα να πούμε πώς βρέθηκα στην Αμερική.
Το 1974 ζούσα στο χωριό μου στον Πενταδάκτυλο. Λόγω της τουρκικής εισβολής, εκτοπίστηκα με την οικογένεια μου και προσφυγάκι βρέθηκα στο Δημοτικό Σχολείο στο Παλαιχώρι στην Πιτσιλιά, όπου στάθηκα στη γραμμή για να πάρω συσσίτιο. Ως το πέμπτο και μικρότερο παιδί της οικογένειας, οι προσδοκίες μου περί σπουδών στα τότε δεδομένα, ήταν κατά το μέγιστο να σπουδάσω στην Ελλάδα. Χρόνια αργότερα, στην διάρκεια της στρατιωτικής μου θητείας, έμαθα ότι θα μπορούσε ένας να σπουδάσει στις ΗΠΑ, ενδεχομένως και με υποτροφία, είτε ακόμη να εργάζεται παράλληλα και να χρηματοδοτεί τις σπουδές του. Έτσι πήγα τελικά στις ΗΠΑ με αυτό το πλάνο και τελικά πήρα και υποτροφία. Μετά τις σπουδές μου (Λογιστική, Οικονομικά και Χρηματοοικονομική) και εργασία συνολικά 13 χρόνια, επέστρεψα στην Κύπρο οριστικά. Σημειώνω ότι στις αρχές της δεκαετίας του 90, τα εφαρμοσμένα μαθηματικά στην χρηματοοικονομική ήταν σε μεγάλη ζήτηση ιδιαίτερα στην διαχείριση κεφαλαίων και επενδύσεων που με ενδιέφεραν κι έτσι ασχολήθηκα τόσο στις σπουδές μου όσο και επαγγελματικά. Η μαθηματική προσέγγιση επηρέασε και τον τρόπο που σκέφτομαι και εκφράζομαι. Προσπαθώ, η σκέψη και η γραφή μου να έχουν συγκροτημένη ροή, ως να είναι μια μαθηματική πράξη και να αποφεύγω τα «κενά».
2. Η ζωή στην Αμερική και αν βιώσετε ρατσισμό και την υποτίμηση; Πώς ήταν η ζωή τότε και πώς σας επηρέασε μετέπειτα όταν επιστρέψετε στην Κύπρο;
Κάθε κοινωνία έχει τις πληγές της, όπως και η αμερικάνικη, αλλά το μεγάλο πλεονέκτημα που πρόσφεραν οι ΗΠΑ σε ανθρώπους όπως εμένα είναι ότι, παράλληλα με τις σπουδές και την υποτροφία, είχα επιλέξει να εργάζομαι το τριήμερο Παρασκευή και Σαββατοκύριακο. Έτσι, ερχόμουν σε επαφή με ένα άλλο μέρος της Αμερικανικής κοινωνίας, το οποίο δεν συναντάς στα πανεπιστήμια. Εργάστηκα σε βενζινάδικο, εστιατόρια, γυράδικο με Ελληνοαμερικανούς ιδιοκτήτες και σε γειτονιές που δεν ήταν πλούσιες κι έκανα φιλίες με ανθρώπους όλων των τάξεων και προελεύσεων. Γενικά, η κοινωνία των ΗΠΑ ήταν ανοικτή, γιατί η ίδια η Αμερική είναι ένα ψηφιδωτό κοινωνικής πολυμορφίας ανοικτό στον έξω κόσμο. Όταν ένας ξένος προσπαθούσε να βελτιωθεί μέσα από το πανεπιστημιακό σύστημα και να ανέλθει επαγγελματικά και πετύχαινε, αυτό ερμηνευόταν ως απόδειξη ότι το «Αμερικανικό Όνειρο» ακόμα αποδίδει. Μια άλλη έντονη κοινωνική προσέγγιση -αναφέρομαι χρονικά στα μέσα και τέλη της δεκαετίας του ’80, στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου-, που η Αμερικανική κοινωνία επιθυμούσε και αναμενόταν από κάποιον ξένο, ήταν να ασπάζεται τις θεμελιακές αξίες της Αμερικανικής κοινωνίας, όπως η αγάπη για την ελευθερία, τη Δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και σεβασμό προς τις ίδιες τις ΗΠΑ ως δύναμης που προασπιζόταν αυτά τα ιδανικά. Συμπερασματικά, στοιχείο ρατσισμού και εχθρότητας προς τον ξένο δεν υπήρχε κι ειδικά αν ο ξένος συμμεριζόταν τους βασικούς κανόνες ανέλιξης μέσα από το σύστημα, σεβόμενος το σύστημα και τις αξίες του, ήταν πλήρως αποδεκτός και επαναλαμβάνω, πως έτσι επιβεβαίωνε το «Αμερικανικό Όνειρο».
3. Πώς μπήκατε στην πολιτική στα 45 σας χρόνια, σε μια τέτοια ώριμη ηλικία; Και τι ακριβώς σημαίνει πολιτική για σας;
Οι γονείς μου ήταν άνθρωποι του Δημοτικού Σχολείου, αλλά με δική τους πολιτική σκέψη -διαφορετική ο καθένας τους-, χωρίς να σχετίζονται με τον κομματικό χώρο στον οποίο είμαι ενταγμένος. ‘Αλλοι ακολουθούν το γενεολογικό κομματικό DNA, την οικογενειακή παράδοση στον ίδιο κομματικό χώρο. Η πορεία μου ήταν διαφορετική κι αισθάνομαι ευλογημένος που είχα τέτοιους γονείς. Από μικρός, με ενδιέφεραν τα κοινά κι όσο ωρίμαζα διαμόρφωνα δική μου πολιτική σκέψη και προσανατολισμό, αλλά λόγω της βιωματικής μου αγωγής από το σπίτι, έμαθα να διαχωρίζω τις διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις από τις διαπροσωπικές σχέσεις και φιλίες. Το έναυσμα για να ασχοληθώ σοβαρά με την πολιτική ήταν το Σχέδιο Ανάν. Στις χιλιάδες σελίδες του Σχεδίου υπήρχαν πολλές παγίδες, με κύρια συνωμοσία που αφορούσε τον υποθαλάσσιο ενεργειακό πλούτο της Κύπρου. Είχα τότε πρωτοστατήσει στην αποκάλυψη της συγκεκριμένης πτυχής. Χαρακτηριστικά, το θεμελιώδες βασικό Σχέδιο Ανάν (100 σελίδων περίπου) συνδεόταν με υποσημειώσεις και παραρτήματα και νομοθεσίες στις υπόλοιπες 9000 σελίδες του υπόλοιπου Σχεδίου, με τρόπο που οι αγγλικές βάσεις αποκτούσαν διεθνή ύδατα και βάσει αυτών μπορούσαν να διεκδικήσουν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, που όπως αποδείχτηκε χρόνια μετά, αυτός ήταν ο σχεδιασμός. Επιπλέον, η Διεθνής Συμφωνία ρύθμισης ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου-Αιγύπτου ουσιαστικά ακυρωνόταν με την Τουρκία να αποκτά επικυρίαρχο ρόλο. Έκτοτε, η πολιτική είναι ένα ταξίδι με εμπειρίες, μαθήματα και προκλήσεις. Όταν σε διακρατικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο πολιτικής επικρατεί υποκρισία και κυνικότητα που αποκαρδιώνει, αυτό αντισταθμίζεται από την εκτίμηση που μου εκφράζει ένας σκεπτόμενος πολίτης. Εν ολίγοις, η πολιτική προσφέρει το ωραίο ταξίδι για το δίκαιο.
4. Πώς προέκυψε το ΔΗΚΟ στη ζωή σας;
Εντάχθηκα επίσημα στο ΔΗΚΟ, μετά που ο τότε Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος έχασε τις εκλογές του 2008. Ξεκαθαρίζω όμως ότι δεν είναι θέμα προσώπων, αλλά θέμα πολιτικής σύμπλευσης. Στα θέματα κοινωνίας και οικονομίας ανήκω στο μετριοπαθή κοινωνικό κέντρο με επίκεντρο την οικονομία της αγοράς και υιοθετώ την πολιτική της αυτοπεποίθησης στα εθνικά θέματα με ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Δεν υιοθετώ ακραίες και λαϊκιστικές προσεγγίσεις αλλά επιδιώκω ισορροπημένη προσέγγιση βασισμένη στον ορθολογισμό. Οι λεγόμενοι ακραιφνείς ιδεολογικοί πόλοι (π.χ. καθαρά δεξιά ή καθαρά αριστερά) είναι ευάλωτοι σε δογματισμούς άλλων χώρων κι άλλων εποχών. Το ιδεολογικό κέντρο είναι πιο ανοικτό στον ορθολογισμό και στην επιστημονική προσέγγιση των πραγμάτων.
5. Όταν ενταχθήκατε στην πολιτική, τα πράγματα ήταν όπως τα φανταζόσασταν και πώς τα φανταζόσασταν πριν ενταχθείτε;
Υπήρχαν δυσάρεστες και ευχάριστες εκπλήξεις. Υπάρχει η πολιτική των οραμάτων και στόχων, αλλά αναπόφευκτα υπάρχει και η μικροπολιτική με τις ατομικές αντιπαλότητες και ενίοτε μαχαιριές. Αν θες να φτάσεις στον στόχο σου, δεν αναλώνεσαι στις μικρότητες, κι ούτε σταματάς να ρίχνεις πέτρα σε κάθε ένα που σου γαυγίζει στην πορεία. Πάντως, από τις πλέον ευχάριστες στιγμές στον πολιτικό μου βίο, είναι εκείνες οι γνήσιες κουβέντες από ανθρώπους αυθεντικούς και χωρίς υστεροβουλία.
Ένα αρνητικό φαινόμενο για τα πλείστα κόμματα στην Κύπρο είναι ο αρχηγικός τους χαρακτήρας που συντηρείται χρόνια. Είναι απογοητευτικό να βλέπεις αξιωματούχους που έχουν εκλεγεί σε πολιτειακές θέσεις, να πορεύονται στην πολιτική για δεκαετίες, να φτάνουν ακόμη και στη δύση της πορείας τους και να παραμένουν μόνιμοι χειροκροτητές του κομματικού αρχηγού, αλλά ιδιωτικά να εκφράζονται πολύ διαφορετικά. Κανονικά, ο καθένας οφείλει να εκφράζει την δική του άποψη στα συλλογικά όργανα και όχι να φοβάται το κόστος. Για την δική μου στάση πίσω από τις κλειστές πόρτες των συλλογικών οργάνων μπορούν να το επιβεβαιώσουν άλλοι. Παράλληλα, προσπαθώ και δημόσια να εξηγώ την δύναμη που έχουν οι πολίτες στην δημοκρατία, ειδικά αφού έχουν τον πρώτο και τελευταίο λόγο στις εκλογές. Πλεονέκτημα της δημοκρατίας είναι η αλλαγή ηγεσίας εάν το θέλουν οι πολίτες κι όχι εάν κάποια μοίρα ή τύχη αποφασίσει.
6. Πώς πήρατε την απόφαση να θέσετε υποψήφιος στις Ευρωεκλογές το 2014 την πρώτη φορά και τι πιστεύετε ότι έκανε τον κόσμο να σας ξανά ψηφίσει το 2019;
Στα χρόνια πριν το 2014 είχα αναπτύξει πολιτική δράση, αλλά το 2013 προέκυψε κάτι καθοριστικό, το βάναυσο κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο αφού είχε προηγηθεί η τραπεζική κρίση. Για αρκετούς μήνες που προηγήθηκαν υπήρχε έντονη συζήτηση στα ΜΜΕ όπου εξέφραζα εξαρχής σταθερά μια θέση που δικαιώθηκε εκ των υστέρων και όσοι την ακολούθησαν με ευγνωμονούσαν. Τεκμηρίωνα ξανά και ξανά ότι λόγω Ευρωπαϊκής νομοθεσίας που ίσχυε και στην Κύπρο, το κυπριακό κράτος υποχρεωτικά προστάτευε το εγγυημένο ποσό καταθέσεων (που παραμένει) μέχρι €100.000 ανά τράπεζα. Η προτροπή μου ήταν όπως αυτό το δεδομένο να καθορίσει την στάση καθενός καταθέτη π.χ. να υπάρξει διασπορά των καταθέσεων σε διάφορες τράπεζες. Αρκετοί έκαναν την δέουσα διασπορά καταθέσεων σε διάφορες τράπεζες και γλύτωσαν τις καταθέσεις τους. Προσωπικά, είχα τότε αποκλειστεί από ορισμένα Μέσα Ενημέρωσης στα οποία οι τράπεζες ασκούσαν σοβαρή επιρροή, αλλά συνέχισα να τεκμηριώνω τις ευθύνες που έχουν οι τράπεζες και εξηγούσα τις παράνομες πρακτικές και όρους στις δανειακές συμβάσεις που εφάρμοζαν παράνομα, παραβιάζοντας την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί καταχρηστικών ρητρών και πρακτικών. Αυτά τα θέματα με έθεσαν στο προσκήνιο της κοινής γνώμης και δικαιώθηκα κερδίζοντας την εμπιστοσύνη πολλών λόγω και της συγκεκριμένης στάσης μου η οποία μου προσέδωσε αξιοπιστία και πρόσθετη ευθύνη στα μάτια της κοινωνίας.
Στη συνέχεια, ως Ευρωβουλευτής είχα τη δυνατότητα να λειτουργήσω ως εκπρόσωπος της Κύπρου για πολλά θέματα (π.χ. Κυπριακό, ευρωτουρκικά, οικονομία, κοινωνία, θέσεις εργασίας, υβριδικές μεταναστευτικές επιθέσεις κ.ά.) και όχι απλώς ως Ευρωβουλευτής του ΔΗΚΟ, ενώ ταυτόχρονα είχα παρουσία στην εσωτερική πολιτική στην Κύπρο. Η επανεκλογή μου το 2019, με σημαντική αύξηση ψήφων, ήταν πιστεύω η επιβεβαίωση της εκτίμησης των πολιτών ότι προσπάθησα να φέρω σε πέρας όσα υποσχέθηκα το 2014 με παρεμβάσεις, συνέδρια, εκδηλώσεις στις Βρυξέλλες και στην Κύπρο για πολλά θέματα π.χ. την συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή, τον τουρκικό επεκτατισμό και νέο-οθωμανισμό, την οικονομία, την εταιρική φορολογία, τις τραπεζικές καταθέσεις αλλά και παρανομίες, το έλλειμμα απονομής δικαιοσύνης βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στην Κύπρο στα τραπεζικά και στα εργασιακά θέματα, την νεολαία, το θέμα των αγνοουμένων, το Κουρδικό, την Τελωνειακή Ένωση ΕΕ-Τουρκίας κ.ά.
7. Χρηματιστήριο, Κρίση στην Οικοδομική Βιομηχανία, Κούρεμα, Κορωνοϊός και Πόλεμος στην Ουκρανία. Πότε φοβηθήκατε πιο πολύ ότι σαν Κύπρος δε θα ανταπεξέλθουμε;
‘Όταν ένας άνθρωπος ή μια οικογένεια βιώνει την δική της οικονομική συντριβή, αυτή η οικογένεια ζει μια τραγωδία που δυστυχώς άλλοι που δεν το βιώνουν δύσκολα αντιλαμβάνονται την κατάσταση. Έχω γνωρίσει περιπτώσεις όπου άνθρωποι με αξιοπρέπεια και οικονομική ευχέρεια, μετατράπηκαν σε ναυάγια και οδηγήθηκαν σε αδιέξοδα λόγω αδικίας και ευθυνών άλλων. Τονίζω λοιπόν ότι κάθε μια οικονομική ανατροπή, είχε τις απώλειες της τόσο σε οικονομικό κόστος όσο και σε ανθρώπινο πόνο, χωρίς να υπάρχει τιμωρία των ενόχων, ούτε αποκατάσταση των πληγέντων. Το Χρηματιστήριο ήταν μια πολύ μεγάλη συντριβή, χωρίς τιμωρία των ενόχων. Έζησα την χρηματιστηριακή έκρηξη και κατάρρευση κι είχα τότε αντιληφθεί ότι θεσμοί και εποπτικά όργανα είχαν διαβρωθεί και δεν ήταν απλώς μεμονωμένα πρόσωπα. Ήταν μια θεσμική διαφθορά από την Κεντρική Τράπεζα μέχρι τις εποπτικές αρχές, από τους πολιτικούς μέχρι την απονομή της δικαιοσύνης, που συνέτριψε τις προσδοκίες μου αλλά ταυτοχρόνως με ώθησε για να ασχοληθώ με την πολιτική. Αρκούμαι στο εξής: Υπάρχουν επιφανείς επιχειρηματίες με πλούτο και διασυνδέσεις, που εμφανίζονται ως ευεργέτες και τιμώνται από την πολιτεία, ενώ θα έπρεπε να είναι φυλακή.
Μια σύγχρονη κοινωνία στηρίζεται στους θεσμούς για να είναι ανθεκτική απέναντι στις κρίσεις. Η σοβαρότερη εσωτερική πληγή της Κύπρου για την οποία ελάχιστοι αναφέρονται, είναι το χάσμα στην απονομή της δικαιοσύνης που καταλήγει στην ατιμωρησία των απατεώνων και στην επανάληψη τέτοιων φαινομένων. Η παρουσία μας στην ΕΕ θα μπορούσε να ήταν καταλύτης για μια πιο εσπευσμένη απονομή της δικαιοσύνης και για εμπέδωση των θεσμών, που θεωρώ ότι είναι η μεγάλη πρόκληση ενώπιον μας για να αντιμετωπίζουμε και τις οικονομικές κρίσεις.
8. Με την ίδια λογική, πού πιστεύετε ότι οφείλεται η ανάκαμψη της Κυπριακής Οικονομίας σε κάθε τέτοια κρίση;
Είμαι βέβαιος ότι η κάθε κυβέρνηση που δυνατόν να κάνει λάθη, κάνει και σωστές επιλογές. Κάποιος που είναι έξω που τον χορό, συνεχώς επικρίνει ή διαμαρτύρεται, αλλά όταν κάποιος επικρίνει, πρέπει να προτείνει κάτι καλύτερο. Αυτό πρέπει να απαιτούν οι πολίτες και όχι να αρκούνται σε διαμαρτυρίες.
Σε σχέση με την οικονομική ανάκαμψη, θεωρώ σημαντικά για την κυπριακή κοινωνία δύο τουλάχιστον πλεονεκτήματα. Υπάρχει μια έφεση προς την απόκτηση επαγγελματικών προσόντων, η οποία όμως συνδιάζεται και με μια ηθική στην εργασία. Δηλαδή, διαπιστώνω σε έμπειρους επιχειρηματίες αλλά και πολλούς νέους που βγαίνουν στην αγορά εργασίας στην Κύπρο κι έχουν σπουδάσει στην Κύπρο, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, ότι διαθέτουν επαγγελματικές γνώσεις αλλά έχουν ταυτοχρόνως και κάποιες αξίες, όπως είναι η υπευθυνότητα, αξιοπιστία, ακεραιότητα χαρακτήρα, η αφοσίωση στην εργασία και εμπιστοσύνη. Αυτά σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία και τις εμπειρίες καθιστούν της κοινωνία μας ευέλικτη και πολύτιμη κοινωνία επίκεντρο το ανθρώπινο της δυναμικό που επαναφέρει την οικονομία σε ανάπτυξη. Ειδικά για την πρόσφατη ανάκαμψη από την πανδημία, ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ, ο οποίος αποτελεί σχέδιο παραχώρησης σημαντικής χρηματοδότησης με επιδότηση -και όχι δανεικά- προς την Κύπρο και τα άλλα κράτη μέλη, θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό θετικό ρόλο στην δεδομένη φάση της οικονομίας.
9.Θα σας ενδιέφερε να είστε υποψήφιος ΠτΔ με το κόμμα σας;
Οι αποφάσεις για τις προεδρικές εκλογές έχουν ουσιαστικά ληφθεί. Επειδή το ερώτημα μου τέθηκε ξανά παλαιότερα, επαναλαμβάνω το ίδιο. Η πρώτιστη υποχρέωσή μου είναι απέναντι στους πολίτες που με εμπιστεύτηκαν για πενταετή θητεία ως Ευρωβουλευτής και αυτή είναι η αποστολή μου.
10.Νιώσατε ποτέ σας θεωρούν επικίνδυνο για το για κόμμα σας;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που πρέπει να τεθεί και σε άλλους για να το απαντήσουν, αλλά δεν θα το αποφύγω. Είναι φυσιολογικό σε κοινωνικά σύνολα όπως τα κόμματα να υπάρχουν προσωπικοί ανταγωνισμοί, ενώ παράλληλα υπάρχουν κι εκείνοι που ασχολούνται στην διαμόρφωση πολιτικής και θέσεων, χωρίς να κρύβονται και οι θεμιτές φιλοδοξίες. Το ζητούμενο είναι να ισορροπούμε και εν ανάγκη να υποτάσσουμε τις ατομικές μας φιλοδοξίες σε όσα δημόσια διακηρύττουμε, δηλαδή ότι εξυπηρετούμε το κοινωνικό και εθνικό καλό. Αυτό το αξιολογούν οι πολίτες. Πάντως, με ειλικρίνεια δηλώνω ότι έζησα αθέμιτες πρακτικές και εντόπισα αντιδεοντολογικούς μηχανισμούς. Το ευτύχημα είναι που οι Ευρωεκλογές είναι παγκύπριες με τον αριθμό συμμετεχόντων αρκετά μεγάλο, ώστε δύσκολα μπορεί να ανατραπεί η επιθυμία των πολιτών μέσω εκμετάλλευσης και κατάχρησης του κομματικού μηχανισμού υπέρ συγκεκριμένου υποψήφιου, κάτι που εύκολα συμβαίνει σε μια επαρχία. Πάντως, το αποτέλεσμα στις τελευταίες Ευρωεκλογές κατέδειξε και ένα οριζόντιο κοινωνικό αίτημα που καταμετρήθηκε στην κάλπη σε διάφορα κόμματα και το οποίο ευνοούσε υποψήφιους με ευρύτερη πολιτική παρουσία και προσωπικότητα και όχι κομματικούς χειροκροτητές. Προσδοκώ ότι θα συνεχιστεί.
11. Είστε ο μοναδικός Κύπριος ή Ελλαδίτης πρόεδρος Επιτροπής στο Ευρωκοινοβούλιο. Πέστε μας λίγα λόγια και πού οφείλεται αυτό;
Ομολογώ ότι συχνά φιλοξενούμε σε ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης (π.χ. τουρκικό αντικαθεστωτικό κανάλι που εκπέμπει από την Γερμανία, τηλεοπτικό σταθμό SKY στον Αραβικό Κόλπο, κρατικό κανάλι Αρμενίας κ.ά.) με την ιδιότητα μου ως Προέδρου της Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο, ενώ στην Κύπρο αυτή η ιδιότητά μου είναι σχεδόν άγνωστη και για πρώτη φορά θα εξηγήσω πως εκλέγηκα.
Στην πρώτη μου θητεία ξεκινώντας το 2014, επικεντρώθηκα στα θέματα της οικονομίας ως ο μοναδικός Κύπριος μέλος της Επιτροπής των Οικονομικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τότε, η Κύπρος ήταν κάτω από αυστηρό οικονομικό μνημόνιο λιτότητας της ΕΕ που αναπόφευκτα επηρέασε το ενδιαφέρον μου. Στην αρχή της δεύτερής μου θητείας το 2019, το οικονομικό μνημόνιο για την Κύπρου είχε λήξει και βρισκόταν σε εξέλιξη η συζήτηση στην Πολιτική μου Ομάδα για τις θέσεις Προέδρων και Αντιπροέδρων σε Επιτροπές με σκέψη να μου προταθεί μάλλον θέση Αντιπροέδρου στην Επιτροπή Οικονομικών. Η συγκεκριμένη Επιτροπή έχει ένα μοναδικό ρόλο αφού είναι η κύρια Επιτροπή που συνδυάζει νομοθετικό ρόλο και αφορά την κατανομή χρημάτων, ενώ πολλές άλλες Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου έχουν μόνο πολιτικό ρόλο και όχι νομοθετικό. Ωστόσο, το ενδεχόμενο να απορροφά τεράστιο χρόνο περιορίζοντας την ενασχόλησή με άλλα θέματα, με ώθησε να διευρύνω επιδιώξω Προεδρία σε Επιτροπή με αρμοδιότητες σε θέματα ασφάλειας και ενέργειας με επίκεντρο την Μεσόγειο. Πιστεύω οι εξελίξεις δικαίωσαν την επιλογή μου και τελικά εκλέγηκα Πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο, ενώ ταυτόχρονα παρέμεινα μέλος στην Επιτροπή Οικονομικών.
12. Πώς ήταν το αίσθημα όταν αντιληφθήκατε τον ρόλο σας σε αυτήν την κατάσταση ως Πρόεδρος Επιτροπής;
Αυτές οι Επιτροπές, όπως η Επιτροπή που προεδρεύω καταλήγουν μεν κάθε χρόνο σε ένα ψήφισμα αλλά η προσπάθεια είναι το ψήφισμα και η θεματολογία να επικεντρώνεται σε τομείς που μας φέρνουν κοντύτερα σε συνεργασία και όχι σε θέματα που έχουμε έντονες διαφορές. Επιπλέον, τα ψηφίσματα της Επιτροπής δεν έχουν νομική δεσμευτικότητα, αν και έχουν την πολιτική σημασία και γι’ αυτό συμμετέχουν διάφορες χώρες εκτός της ΕΕ, ανάμεσά τους και η Τουρκία που λαμβάνει μέρος κάθε φορά με πολυμελή αντιπροσωπεία βουλευτών. Ότι ένας Κύπριος Ευρωβουλευτής προεδρεύει σε Επιτροπή που εκτός από Ευρωβουλευτές, λαμβάνουν μέρος Κοινοβούλια των χωρών της Μεσογείου, από μόνο του έχει την πολιτική του σημασία. Πάντως, ένας Ευρωβουλευτής από μικρή χώρα δεν έχει μαθηματικά τις δυνατότητες στήριξης του από συναδέλφους, όπως έχει ένας συνάδελφος από μια κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας ή της Ιταλίας. Και αυτό γίνεται ακόμη πιο δύσκολο αφού υπάρχουν και τα μπλοκ συνεργασίας ανάμεσα σε κράτη-μέλη π.χ. Ισπανία, Πορτογαλλία, Ιταλία. Υπάρχουν βεβαίως εξαιρέσεις αλλά αυτό δεν αναιρεί τις δυσκολίες ενός Κύπριου Ευρωβουλευτή να και τις δυνατότητες παρέμβασής του.
13. Πρόσφατα ήσασταν ο διαπραγματευτής της Πολιτικής σας Ομάδας (Σοσιαλιστών και Δημοκρατών) στην Επιτροπή Οικονομικών για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια;
Όταν ξεκίνησε η πανδημία και πέρασαν οι πρώτοι μήνες, η Ευρωπαική Ένωση είχε δικαία κατηγορηθεί και επικρηθεί ότι παρακολουθούσε τα πράγματα με απραξία. Στην συνέχεια, υπήρξε έντονη ενεργοποίηση της ΕΕ προσπαθώντας να δημιουργήσει εσπευσμένα ένα πακέτο οικονομικής βοήθειας προς τα κράτη μέλη και στις κυβερνήσεις, για να διαχειριστούν τις σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας που ονομάστηκε Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και υπήρξε ο μεγαλύτερος χρηματοδοτικός μηχανισμός στην ΕΕ. Η Πολιτική μου Ομάδα με διόρισε διαπραγματευτή εκ μέρους των 150 Ευρωβουλευτών της Ομάδας από όλα τα κράτη μέλη. Ήταν μια εμπειρία από την οποία απέκτησα τεχνογνωσία μαζί με καλύτερη πολιτική εμπειρία στην γεφύρωση διαφορών με σκοπό το κοινό αποτέλεσμα. Για την Κύπρο αναλογεί €1 δις ευρώ υπό μορφήν επιδότησης και €1.3 περίπου υπό μορφήν δανείου εάν το επιθυμεί. Η απογοήτευσή μου είναι που στο Σχέδιο που υπέβαλε το Υπουργείο Οικονομικών δεν περιλαμβάνεται ούτε ένα ευρώ για την στέγαση, ενώ ως Κύπρος αντιμετωπίζουμε τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα με προεκτάσεις που αφορούν την υπογεννητικότητα και τους νέους, αφού τα ζευγάρια αδυνατούν να έχουν δική τους κατοικία.
14. Έχετε επιλεχθεί και έχετε συμμετέχει στην αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην συνδιάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, ειδικότερα ως μέλος της ομάδας εργασίας όσον αφορά τον γεωπολιτικό ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο. Περιγράψτε μας με λίγα λόγια για τον ρόλο σας σε αυτό.
Η διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης ήταν μια ιδέα του Γάλλου Προέδρου Μακρόν, ο οποίος το εισηγήθηκε ώστε οι Ευρωπαίοι πολίτες να θέσουν τις απόψεις τους προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα οποία αρκετές φορές είναι απόμακρα ή αποστασιοποιημένα από την πραγματικότητα των πολιτών. Έτσι διαμορφώθηκε η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης με συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων σε διάφορα θέματα με συμμετοχή εκπροσώπων πολιτών και των οργάνων της ΕΕ. Η Διάσκεψη έφτασε στο τέλος της μέσα Μαΐου σε έξι τομείς και κατέληξε σε συγκεκριμένες εισηγήσεις. Ο γεωπολιτικός ρόλος της ΕΕ στον κόσμο ήταν εκείνος που επέλεξα να συμμετέχω προβάλλοντας έντονα την ανάγκη για στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, όπως την παρουσίαζε και ο Γάλλος Πρόεδρος και που τώρα έχει επικρατήσει ως κοινή θέση της ΕΕ, ιδιαίτερα μετά και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Έπρεπε να επιλέξω ένα τομέα κι επέλεξα το συγκεκριμένο που αφορά την ασφάλεια στην ΕΕ και στον κόσμο, επειδή οι απειλές στον κόσμο είναι υπαρκτές, ξεκινώντας με την Τουρκία στην Αν. Μεσόγειο. Χωρίς ασφάλεια και σταθερότητα, οι άλλοι στόχοι της ΕΕ (π.χ. αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ή του ψηφιακού μετασχηματισμού) δεν μπορεί να επιτύχουν. Όποιος λοιπόν παραβλέπει αυτόν τον υπαρκτό γεωπολιτικό κίνδυνο λόγω αυταρχικών ηγεμόνων και νεοσουλτάνων, δεν είναι απλώς αφέλεια αλλά πολύ επικίνδυνο για τις επόμενες γεννιές να βιώσουν αυτόν τον επεκτατισμό και την υποταγή. Η ΕΕ με τη στρατηγική της αυτονομία πρέπει η ίδια να αποκτήσει δικό της ρόλο στον κόσμο για να λαμβάνει τις δικές της αποφάσεις. Όχι για να στήσουμε τείχη και να αποκλείσουμε τον κόσμο γύρω μας αλλά για να έχουμε ρόλο ειδικά στην γειτονιά μας και για να μπορούμε να προστατέψουμε τα σύνορα μας και την κυριαρχία μας.
15. Έχετε μιλήσει στην Γαλλική Γερουσία με θέμα την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό.
Με την έναρξη των εργασιών της Γαλλικής Γερουσίας για το θέμα της στρατηγικής αυτονομίας αισθάνθηκα ιδιαίτερη περηφάνια όταν ο Πρόεδρος της Γαλλικής Γερουσίας ξεκίνησε την ομιλία του με καθοριστικές αναφορές στον Θουκυδίδη. Το τονίζω ώστε οι νεότεροι να εκτιμήσουν και να μελετήσουν τον διαχρονικό πλούτο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας που παραμένει καθοδηγητικός φάρος στα σύγχρονα προβλήματα του κόσμου, σε βαθμό που οι ξένοι ηγέτες μελετούν και διδάσκονται. Αφού είχε προηγηθεί μια σύντομη συνάντησή μου με τον Πρόεδρο Μακρόν στο Ευρωκοινοβούλιο, στην Γαλλική Γερουσία ανέπτυξα την ανάγκη για στρατηγική αυτονομία της ΕΕ στην οποία η Γαλλία, λόγω στρατιωτικών δυνατοτήτων, παγκόσμιου εκτοπίσματος και ζωτικών συμφερόντων, οφείλει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην ΕΕ. Οι εξελίξεις λόγω της Ουκρανίας έχουν επαναφέρει τον ρόλο του ΝΑΤΟ στο προσκήνιο πολλών κρατών της ΕΕ αλλά το ζητούμενο για την ευρωπαική στρατηγική αυτονομία παραμένει αναλλοίωτο. Αφενός χρειαζόμαστε κοινούς αποδεκτούς κανόνες με το Διεθνές Δίκαιο και την κυριαρχία των κρατών στο επίκεντρο και αφετέρου χρειαζόμαστε Μηχανισμούς που θα προασπίζονται και θα εφαρμόζουν αυτούς τους αποδεκτούς κανόνες.
16. Ποιους θα θέλατε να ευχαριστήσετε για την μέχρι τώρα πορεία σας.
Εκτός από την οικογένεια μου που ήταν και είναι δίπλα μου σε όλο αυτό το «ταξίδι», θα ήθελα να ευχαριστήσω και τους συνεργάτες μου, γιατί χωρίς αυτούς δεν θα κατάφερνα να είμαι εδώ που είμαι. Θα πω και μια μικρή ιστορία πάνω σε αυτό. Το 2019 όταν μίλησα στην Παγκύπρια Συνέλευση του ΔΗΚΟ, το ακροατήριο άρχισε να με χειροκροτεί και εξήγησα ότι το χειροκρότημα πρέπει να απευθύνεται και στους συνεργάτες μου, τους οποίους κάλεσα με τα ονόματά τους για να σηκωθούν. Ο βαθμός επιτυχίας ενός Ευρωβουλευτή είναι άρρηκτα συνδυασμένος με τους συνεργάτες του.
17. Τι μήνυμα θα δίνατε στον κόσμο;
Είναι ευτύχημα που από το 2004 είμαστε ως Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ και φυσικά η απαλλαγή από την τουρκική κατοχή και σωστή επίλυση του Κυπριακού με επικράτηση ενός επανενωμένου κράτους στην ΕΕ παραμένει πρώτιστος στόχος. Επιπλέον, το ευρωπαϊκό δίκαιο και γενικότερα οι θεσμοί της ΕΕ προσφέρουν προστασία σε κάθε κοινωνική ομάδα, σε κάθε κοινότητα και κάθε μειονότητα ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής ή γλώσσας. Αυτός ο σεβασμός στο Ευρωπαϊκό δίκαιο είναι υποχρέωση των πολιτών εντός της ΕΕ κι έτσι το εξηγώ σε ομάδες Τουρκοκυπρίων με τους οποίους συναντώμαι. Τους μιλώ για την κοινή στέγη της ΕΕ, το κοινό κεκτημένο το οποίο προστατεύει τα θεμελιακά ανθρώπινα δικαιώματα όλων των ομάδων και κοινοτήτων. Όποιος εντός της ΕΕ απαιτεί την προστασία και εγγύηση των δικαιωμάτων του από μια τρίτη χώρα όπως την Τουρκία, βρίσκεται σε αντίθεση με την νομιμότητα και την πραγματικότητα της ΕΕ. Συνεπώς, θα πρέπει να επιλέξουν είτε με την ΕΕ, είτε με την Τουρκία. Και τα δύο δεν γίνεται. Έχω την αίσθηση ότι δεν απευθυνθήκαμε στους Τουρκοκύπριους με αυτό το ειλικρινές ύφος και σε απευθείας επίπεδο αλλά αναλωθήκαμε σε ατέρμονες συζητήσεις και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με το κατοχικό καθεστώς που εγκατέστησε και ελέγχει η Τουρκία στα κατεχόμενα.
Σε σχέση με την απονομή της δικαιοσύνης σε εσωτερικά θέματα στις ελεύθερες περιοχές, όπως τις τραπεζικές παρανομίες, τα εργασιακά θέματα, τη ισότητα των φύλων, το μέλλον των νέων και την παροχή ευκαιριών και άλλα, είναι μια τεράστια πληγή και οφειλή στην οποία θα συνεχίσω να μάχομαι απτόητος.
Στην σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, Κύπρος και Ελλάδα έπρεπε να ανήκουμε σε κάποια πολιτική συμμαχία κρατών. Αυτή είναι η Ευρώπη η οποία βασίζεται στις αξίες του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η παρουσία μας όμως εντός της ΕΕ δεν αποτελεί μόνη της επαρκή προστασία και εξασφάλισή μας. Επαφίεται σε εμάς να αξιοποιήσουμε την παρουσία μας στο έπακρο, να οικοδομήσουμε σθεναρή κοινωνία, οικονομία και άμυνα, να προχωρήσουμε στην αξιοποίηση της ενέργειας στην Αν. Μεσόγειο, να προασπιστούμε το Διεθνές Δίκαιο και να διαμορφώσουμε τις απαραίτητες συμμαχίες με διορατικότητα.
Συνέντευξη απο τους:
Ανδρέας Κουτσόλουκας
Συντονισμός/Επιμέλεια:
Μαργαρίτα Αγαπίου
Αιμίλιος Χατζηλιασή
Αρτέμιος Ψύλλος