Επιστρέψαμε στις συνεντεύξεις, και σήμερα φιλοξενούμε τον Δρ. Κωνσταντίνο Μελά. Ο Κωνσταντίνος μέσα από τη συνέντευξη, μας μιλά για την επιστήμη την οποία εξειδικεύεται, την πορεία του, τις δυσκολίες που βρήκε, και πολλά άλλα. Μέσα από τη συνεύντευξη μάθαμε πολλά για την εκπαίδευση, τη μόρφωση αλλά από πού μπορεί να ξεκινήσεις, μέχρι πού να φτάσεις όταν πιστεύεις στις δυνατότητές σου. Ευχαριστούμε από καρδιάς τον Κωνσταντίνο, μια συζήτηση άκρως ενδιαφερουσα και εποικδομητική. Καλή ανάγνωση.
Πώς αποφάσισες να σπουδάσεις Οικονομικά στην Ελλάδα;
Ήμουν επηρεασμένος από την οικογένεια για να είμαι ειλικρινής, διότι και στην οικογένεια μου έχουμε οικονομολόγους. Στα 18 είναι και μικρή ηλικία για να αποφασίσεις τι θα κάνεις για το υπόλοιπο της ζωής σου, αλλά ήταν κάτι που μου άρεσε και μου κέντριζε το ενδιαφέρον. Από εκεί και πέρα πήγα στη Θεσσαλονίκη επειδή κατάγομαι από εκεί, και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ήταν μια σωστή επιλογή.
Πώς προέκυψε το μεταπτυχιακό σου Ηνωμένο Βασίλειο;
Κατά τη διάρκεια του πτυχίου μου, γνώριζα ότι μετά το τέλος του, θα ήθελα να πάω στο εξωτερικό για κάποιο μεταπτυχιακό. Ήθελα να ζήσω την εμπειρία και εκτός Ελλάδος και θεώρησα ότι το Λονδίνο ήταν μια από τις καλύτερες επιλογές που είχα εκείνο τον καιρό. Έφυγα από την πόλη μου, όπου είχα την οικογένειά μου, τους φίλους μου, το σπίτι μου και πήγα σε μια χώρα για να μάθω πώς είναι να ζεις μόνος σου σε μια μεγαλούπολη. Ήταν πολύ διαφορετική η κουλτούρα, υπήρχαν άτομα από όλο τον κόσμο, και κάπως έτσι ήρθε η πρώτη εμπειρία σε μια νέα χώρα.
Γιατί επέλεξες το Ηνωμένο Βασίλειο και πόσο δύσκολη ήταν η μετάβαση από Ελλάδα στο Λονδίνο;
Σίγουρα ένας παράγοντας ήταν η ευκολία της γλώσσας. Λόγω του ότι γνώριζα τη γλώσσα των αγγλικών ήταν πιο εύκολο να πάω στη Μεγάλη Βρετανία παρά μια άλλη χώρα στην οποία δεν έχουν τα αγγλικά ως πρώτη γλώσσα. Από εκεί και πέρα, ακόμα ένας παράγοντας που ψάχνουν όλοι οι φοιτητές, είναι το πόσο καλό είναι ένα Πανεπιστήμιο στις διεθνείς κατατάξεις. Το Πανεπιστήμιο το οποίο σπούδασα εγώ, ήταν αρκετά ψηλά για Ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα και έτσι αποφάσισα να πάω εκεί. Για να μη λέμε και ψέματα, ήταν και η ζωή του Λονδίνου κάτι το οποίο ήθελα να ζήσω, και όλα αυτά συνέβαλαν στην επιλογή μου. Όσον αφορά τις δυσκολίες τις οποίες υπήρχαν, στην αρχή ήταν η γλώσσα, διότι είχα συνηθίσει όλα τα μαθήματα και οι εξετάσεις να γίνονται στα ελληνικά, και ξαφνικά να γίνονται στα αγγλικά. Παρόλο που ήμουν καλός στα αγγλικά, υπήρξε μια δυσκολία μέχρι να συνηθίσω. Μετά από λίγο καιρό δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα.
Μετά το Ηνωμένο Βασίλειο δούλεψες για κάποιο διάστημα το επάγγελμα του λογιστή. Πώς προέκυψε αυτό;
Ουσιαστικά, όσο ήμουν στη Μεγάλη Βρετανία και έκανα το μεταπτυχιακό μου, ξεκίνησα και εργαζόμουν από το τρίτο εξάμηνο σε μια ναυτιλιακή εταιρία ελληνικών συμφερόντων ως λογιστής. Για να πω την αλήθεια, η δουλειά προέκυψε εντελώς τυχαία μέσα από μια εφημερίδα στο παγκάκι του Πανεπιστημίου! Πριν πάω στη δουλειά δεν ήξερα και πολλά πράγματα σχετικά με τη ναυτιλία. Πήρα τηλέφωνο χωρίς να προσμένω και πολλά, πήγα για συνέντευξη και στο τέλος πήρα τη δουλειά. Ήταν μια πάρα πολύ ωραία εμπειρία ενάμιση χρόνου, έμαθα πάρα πολλά πράματα και όσα είχα ακούσει και διαβάσει σε βιβλία για τη ναυτιλία, τα έβλεπα στην πράξη.
Πώς πιστεύεις ότι σε βοήθησε στο να εξελιχθείς και ποιος ήταν ο λόγος να πάρεις αυτή την απόφαση;
Για να πω την αλήθεια, πάντα είχα τη λογική πως επαγγελματικά πρέπει να πατάς σε δύο βάρκες. Το πρώτο είναι η θεωρία, ούτως ώστε να καταλαβαίνεις μέσα από το διάβασμα το πώς γίνεται κάτι, αλλά από εκεί και πέρα δε φτάνει μόνο το διάβασμα. Πρέπει να το δεις και στην πράξη. Επομένως, με αυτή τη λογική αφού είμαι και προς το τέλος του μεταπτυχιακού, να βρω και μια δουλειά, και αφού ωραία τα μάθαμε, πάμε να τα κάνουμε! (γέλια!) Ήταν μια πολύ σωστή επιλογή και είναι κάτι το οποίο δεν το μετανιώνω. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις και στην πράξη αυτά που έμαθες.
Πώς πήρες το «ρίσκο» να φύγεις από το Λονδίνο και να έρθεις στην Κύπρο για μια νέα εταιρία;
Σίγουρα ήταν πιο ήσυχα τα πράγματα στην Κύπρο και η ζωή πιο χαλαρή. Εργασιακά υπήρχε μια δυσκολία στο ότι η εταιρία ήταν νέα και μόλις άνοιγε και έπρεπε να τα πάρεις όλα από το μηδέν. Κατά τα άλλα όταν αφοσιωθείς σε κάτι και υπάρχει θέληση, τότε προσαρμόζεσαι. Όσον αφορά το ρίσκο που με ρώτησες, δεν το σκέφτηκα ποτέ με τέτοιο τρόπο, διότι τότε στο Λονδίνο αυξάνονταν συνεχώς τα κόστη, και όταν έβαλα σε μια ζυγαριά το κομμάτι της γενικότερης διαβίωσης, μου φάνηκε η Κύπρος μια πολύ καλή επιλογή. Είχα και φίλους, το οικονομικό ήταν καλύτερο και είπα να το δοκιμάσω.
Γιατί αποφάσισες να ασχοληθείς με τη διδασκαλία και να ξεκινήσεις με το Διδακτορικό σου;
Όπως προανέφερα, με επηρέασε κατά πολύ η οικογένεια μου να γίνω οικονομολόγος, και να τονίσω πως στην οικογένεια μου, οι μισοί είναι οικονομολόγοι και οι άλλοι μισοί δάσκαλοι! (γέλια!) Επομένως, εγώ είμαι ένα συνονθύλευμα και των δύο. Ουσιαστικά, όσο βρισκόμουν στο Λονδίνο και εργαζόμουν ως λογιστής σε μια ναυτιλιακή εταιρία, αντιλήφθηκα πως τα ναυτιλιακά μου αρέσουν πάρα πολύ ως κλάδος και θα ήθελα να μάθω περισσότερα. Εκείνη την περίοδο ξεκίνησε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα στα ναυτιλιακά στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο στη Λεμεσό, και αφού δεν ήμουν μεγάλος στην ηλικία, πήρα την τσάντα μου, κτύπησα την πόρτα του ΤΕ.ΠΑ.Κ και τα υπόλοιπα πήραν το δρόμο τους.
Τι σημαίνει για σένα η λέξη μόρφωση και ποια είναι η αξία της;
Για μένα η λέξη μόρφωση έχει πολλά κομμάτια. Δε θα τη λάβεις σίγουρα μόνο από ένα Πανεπιστήμιο, αλλά αυτό που θα λάβεις σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι η εκπαίδευση. Τη μόρφωση θα τη λάβεις μέσα και από τις κοινωνικές σου σχέσεις. Επομένως αν θέλαμε να πούμε πως έχουμε ένα βέλτιστο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, θα είναι ένα που από τη μία θα έχει ένα πυλώνα όπου θα είναι η εκπαίδευση και το άλλο, η κοινωνική εκπαίδευση. Για μένα μορφωμένος άνθρωπος είναι κάποιος από τη μια έχει τον κοινωνικό του κύκλο και μπορεί να συνδιαλέγεται με άλλους ανθρώπους και από εκεί και πέρα είναι να ξέρει όσο περισσότερα με τον κλάδο με τον οποίο ασχολείται.
Πόσο δύσκολο ήταν για σένα να ασχοληθείς με το Διδακτορικό κομμάτι, και με τι ασχολήθηκες σε αυτό;
Αρχικά ξεκίνησα με τη λογική ότι μου αρέσουν τα ναυτιλιακά και θέλω να ασχοληθώ περαιτέρω. Επίσης να αναφέρω πως οι σπουδές των ναυτιλιακών δεν υπάρχουν παντού στον κόσμο. Τα ναυτιλιακά διδάσκονται στις χώρες που υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από την αγορά. Τέτοια χώρα είναι και η Κύπρος που ουσιαστικά ένα 7%-9% του ΑΕΠ της χώρας προέρχεται από το ναυτιλιακό κλάδο. Από εκεί και πέρα, η δική μου έρευνα ήταν ότι στα ναυτιλιακά αλλά και γενικότερα στην οικονομία, αυτό που καταλαβαίνεις με τον καιρό είναι ότι αν θέλουμε να τα μαθηματικοποιήσουμε είναι κάτι απλό. Ουσιαστικά όλα τα οικονομικά που μπορείς να φανταστείς, αν θέλεις να τα κάνεις εξισώσεις, είναι γύρω στις 100 εξισώσεις. Το δύσκολο κομμάτι, έγκειται στο γεγονός ότι τα οικονομικά είναι μια κοινωνική επιστήμη, που σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους. Συνεπώς οι άνθρωποι δεν πορεύονται με αυτές τις 100 εξισώσεις πάντα. Τότε μπαίνει η ψυχολογία του ανθρώπου και της αγοράς, πώς αντιδρά ο καθένας σε διαφορετικές συνθήκες και ούτω καθεξής. Η δική μου έρευνα είχε να κάνει με το πώς η ψυχολογία επιδρά πάνω στις επενδύσεις που γίνονται στη ναυτιλία. Βλέπουμε δηλαδή φαινόμενα τα οποία δεν περιμέναμε να δούμε, διότι για παράδειγμα ο κόσμος μπορεί να φοβάται για μια συγκεκριμένη περίοδο πως θα χάσει τα χρήματά του ή και το αντίθετο. Εν ολίγοις, πώς η ψυχολογία έρχεται και «διώχνει» την ορθολογική σκέψη του τι έπρεπε να γίνει στη ναυτιλία.
Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι σε μια διδακτορική έρευνα;
Σίγουρα το πιο σημαντικό είναι να ξεκινήσεις με την ιδέα. Να είναι μια ιδέα που αν εξαιρέσεις όλα τα υπόλοιπα να πρέπει να σου αρέσει εσένα. Λόγω του ότι το διδακτορικό θα είναι από τρία μέχρι και έξι χρόνια από τη ζωή σου, αν δεν είναι κάτι που σε ενδιαφέρει το θέμα με το οποίο θα ασχοληθείς, μάλλον θα κουραστείς και δε θα το τελειώσεις. Όταν έχεις μια τόσο χρονοβόρα διαδικασία, δεν είναι όλες οι μέρες καλές. Μπορεί να προσπαθήσεις πράγματα τα οποία δε θα γίνουνε, να υπάρξουν αποτυχίες, να υπάρξουν δυσκολίες. Επομένως το βασικό στοιχείο είναι ο λόγος που ξεκίνησες, παρόλες τις δυσκολίες να καταφέρεις να το φέρεις εις πέρας.
Ποιο είναι το πιο ευχάριστο κομμάτι που υπάρχει σε μια έρευνα; Τι σε έκανε να συνεχίζεις;
Σίγουρα το πιο ευχάριστο είναι όταν βλέπεις αποτελέσματα! Όταν μια ιδέα που είχες στο μυαλό σου, τη βλέπεις να υλοποιείται τότε αυτό σιγά σιγά μου έδινε κίνητρο να συνεχίζω.
Πότε ήρθε η σκέψη της διδασκαλίας ως κομμάτι για την καριέρα σου;
Ουσιαστικά μέρος των σπουδών μου στο ΤΕΠΑΚ είναι ότι όλοι οι διδακτορικοί φοιτητές, έπρεπε να ασχοληθούμε και στη διδασκαλία και όχι μόνο στην έρευνα. Επομένως ένα κομμάτι ήταν προαπαιτούμενο για να ολοκληρωθεί το διδακτορικό πρόγραμμα. Από εκεί και πέρα, είχα την χαρά και την τιμή, όσο ήμουνα στην Κύπρο να γνωριστώ με υπεύθυνους από το Uclan το 2015, και ξεκίνησα να εργάζομαι εκεί όσο έκανα το διδακτορικό μου. Στην αρχή βοηθούσα με εύκολα πράγματα, σιγά σιγά πήρα και δική μου τάξη και μετά μπήκε το μικρόβιο.
Ποιο είναι το συναίσθημα που παίρνεις όταν μεταλαμπαδεύεις τις γνώσεις σου στους μαθητές σου;
Από τη δική μου την πλευρά, δεν είναι τόσο να μεταλαμπαδεύσεις τη γνώση και να την πας παρακάτω. Αυτό το οποίο πάντα προσπαθώ είναι η αίθουσα να γίνει ένας ζωντανός οργανισμός και αυτοί που βρίσκονται μέσα, να προσπαθήσουν να σκέφτονται. Δε θέλω να είμαι ένας ο οποίος θα μιλά μόνος του για 2-3 ώρες και θα περιμένω ότι όλοι κάτω θα μάθουν τα πάντα. Έτσι κι αλλιώς δεν είναι κι η ηλικία μου τέτοια. Πιο πολύ είναι μια διαδικασία ότι προσπαθούμε όλοι να μάθουμε, και ταυτόχρονα να μάθουμε να σκεφτόμαστε. Είναι μια συλλογική προσπάθεια. Το πιο ενδιαφέρον είναι να βλέπεις πως αυξάνεται η κριτική σκέψη των φοιτητών, και προσπαθούν να δουν πως αυτά τα οποία συζητάς να τα βάλουν στον πραγματικό κόσμο, ή πώς να πάρουν κι άλλες προεκτάσεις.
Πόσο διαφορετικοί είναι οι λαοί στην Κύπρο, στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο; Και αν πιστεύεις πως στην Κύπρο υστερούμε κάτι από τους άλλους λαούς;
Σίγουρα υπάρχουν οι διαφορές, αλλά δεν πιστεύω ότι υστερούμε οτιδήποτε από οποιοδήποτε άλλο λαό. Όλοι έχουν τα θετικά και τα αρνητικά τους. Το μόνο το οποίο βιώνω στην καθημερινότητα μου, διότι ως επί το πλείστων έχω να κάνω με νέους ανθρώπους 18-21, είναι ότι όσο και στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα, υπάρχει η προστασία της οικογένειας. Δηλαδή, μια νέα κοπέλα ή ένα νέο παιδί, δεν τους σπρώχνει κάποιες φορές η ίδια η οικογένεια να βγει και να δει πώς λειτουργεί ο έξω κόσμος για να αρχίσουν σιγά σιγά να δουν τι γίνεται και να αναμετρηθούν σε αυτό που λέμε ζωή, και φυσικά δεν είναι πάντα έτσι.
Τι ακριβώς είναι το μεταδιδακτορικό, πότε το ξεκίνησες και ποιο είναι το θέμα του;
Το μεταδιδακτορικό είναι μια ερευνητική θέση. Στο διδακτορικό είσαι ακόμα φοιτητής. Ξεκίνησα το 2022 το μεταδιδακτορικό μου στο ίδιο θέμα με το διδακτορικό. Πλέον το έχουμε διευρύνει με τους συνεργάτες μου και τώρα δε βλέπουμε μόνο τη ναυτιλία, αλλά και την εφοδιαστική αλυσίδα. Δηλαδή αυτό που είπαμε πριν πώς επηρεάζει η ψυχολογία, αλλά πλέον βλέπουμε κι άλλα πράγματα, όπως το πώς θα γίνει η παράδοση, μπορεί να είναι το αεροπλάνο, μπορεί να είναι το φορτηγό και ούτω καθεξής. Φυσικά και το πώς ο κορωνοϊός, αλλά και ο πόλεμος επηρεάζει το διεθνές εμπόριο.
Πιστεύεις ότι υπάρχει τέλος στη μόρφωση και τη γνώση;
Όχι δεν πιστεύω να υπάρχει κάποιος που τα ξέρει όλα. Πιστεύω ότι όσο εξειδικευμένος είναι κάποιος, πάντα υπάρχει και κάτι παραπάνω. Όσο και να εξειδικευτείς σε κάτι, και όσο περισσότερο το μαθαίνεις, πάντα συνδέεται και με κάτι άλλο.
Η τόση συναναστροφή σου με την έρευνα και τη συνεχή μελέτη, πιστεύεις ότι σε επηρέασε κοινωνικά;
Δε νομίζω ότι απείχε και πολύ με το χαρακτήρα μου. Ήταν μια κατάσταση στην οποία ήμουν συνηθισμένος αλλά σίγουρα πιο έντονη. Όσο περνάει ο καιρός όμως, μαθαίνεις και όλη αυτή κατάσταση γίνεται καλύτερη στη διαχείρισή της. Επομένως δε νομίζω ότι με επηρέασε στην καθημερινότητα μου. Σίγουρα την περίοδο του διδακτορικού ήταν πιο δύσκολο στη διαχείριση του χρόνου διότι είναι πιο πιεσμένο το πρόγραμμα.
Ποιοι είναι οι στόχοι του Κωνσταντίνου Μελά για το μέλλον και ποιο είναι το μήνυμα προς τον κόσμο;
Όσον αφορά το επαγγελματικό κομμάτι, έχω να πω ότι είμαι χαρούμενος αυτή τη στιγμή. Είμαι πια σε μια λογική πως ωραία είναι όλα αυτά που κάναμε μέχρι τώρα, και πλέον μπαίνω στη λογική της πράξης. Έγραψα πράγματα που θέλω να ξεκινήσω με πιο φιλανθρωπικό χαρακτήρα, το οποίο έχει να κάνει με τους άνδρες και διάφορα θέματα που αντιμετωπίζει το ανδρικό φύλο, κυρίως στις δυτικές κοινωνίες. Να δημιουργηθεί μια επίγνωση όσον αφορά τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι άνδρες στη σύγχρονη κοινωνία, διότι είναι κάτι το οποίο δε συζητείται σχεδόν ποτέ. Το μήνυμα μου είναι ο μη φοβάται ο κόσμος αυτό που θέλει, διότι ο φόβος τις περισσότερες φορές δεν είναι αληθινός.
Συνέντευξη απο τους:
Ανδρέας Κουτσόλουκας
Συντονισμός/Επιμέλεια:
Αιμίλιος Χατζηλιασή